افزایش ظرفیت تولید ۶ میلیون بشکه‌ای نفت عملیاتی می‌شود؟

نفت نما: افزایش تولید نفت و رسیدن به عددی قابل قبول در تولید همواره یکی از نقطه نظرات وزرای نفت بوده است به عنوان مثال بیژن زنگنه وزیر نفت دولت دوازدهم گفته بود: اگر تولید نفت ایران به به ۶.۵ میلیون بشکه در روز برسد امکان تحریم نفت ایران دشوار خواهد شد و ریسک تحریم افزایش خواهد یافت. در آن زمان علیرضا دانشی انتقادات فراوانی به این موضوع کرد و گفت: اینکه آقای زنگنه عنوان می‌کند می‌توانیم ۶.۵ میلیون بشکه در روز تولید نفت داشته باشیم، آقای جهانگیری رقمی بالغ بر ۷ تا ۱۰ میلیون بشکه را بیان می‌کند و آقای روحانی نیز حرفهای مشابهی می‌زند، این اظهارات نشان می‌دهد این آقایان از مسائل فنی مهندسی مخازن نفتی کشور به هیچ عنوان اطلاعی ندارند و حرف‌های غیرکارشناسی می‌زنند که متأسفانه گاهی می‌بینیم همین اظهارات غیرکارشناسی و غیرفنی، ملاک برنامه ریزی و تصمیم گیری کلان کشور قرار می‌گیرد.

از سال گذشته نیز مسئولان دولت سیزدهم تصمیم گرفتند تا مقدمات افزایش ظرفیت تولید نفت ایران را فراهم کنند به طوریکه به گفته وزیر نفت شرایط باید برای افزایش ظرفیت تولید نفت تا ۶ میلیون بشکه در روز ایجاد شود. طبق اعلام مسئولان صنعت نفت سه سناریو برای رسیدن به این هدف در نظر گرفته شده است که در این سناریوها نقش شرکت‌های دانش بن یان پررنگ است، پیش از این محسن خجسته مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در رابطه با این موضوع گفته بود: «سناریوهای مدنظر این شرکت برای رسیدن به تولید ۴.۶، ۵.۷ و برنامه بلندمدت تولید ۶.۵ میلیون بشکه نفت در روز تدوین شده، برای رسیدن به این میزان تولید از طریق اجرای گسترده طرح‌های حوزه ازدیاد برداشت نفت (IOR) و افزایش ضریب بازیافت نفت (EOR) اقدام و برای همین پایلوت‌های فناورانه را آغاز کردیم.»

«محسن خجسته‌مهر»، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در این باره با بیان اینکه برای افزایش ۵۰ درصدی ظرفیت تولید نفت و گاز در کشور نیازمند سرمایه‌گذاری ۱۶۰ میلیارد دلاری هستیم، اعلام کرد که با این سرمایه‌گذاری ظرفیت تولید نفت به ۵.۷ میلیون بشکه و ظرفیت تولید گاز به ۱.۵ میلیارد متر مکعب در روز می‌رسد.

با توجه به اینکه اکنون ظرفیت تولید نفت ما حدود ۴ میلیون بشکه در روز است و توان پالایش کشور نیز مشخص است این سوال وجود دارد که بعد از افزایش تولید نفت با این نفت چه خواهیم کرد؟ و آیا در شرایط فعلی امکان افزایش تولید وجود دارد یا خیر؟ محمود خاقانی کارشناس انرژی در رابطه با این موضوع به مهر می‌گوید: قبل از انقلاب ظرفیت تولید ۶ میلیون بشکه نفت در روز وجود داشت اما مسائلی که بعد از انقلاب برای ایران ایجاد شد از جمله حمله صدام به تأسیسات نفتی ایران موجب شد تا تولید نفت ایران کاهش یابد.

خاقانی با اشاره به اینکه در برهه‌ای تولید نفت در ایران به ۶ میلیون بشکه در روز رسید اضافه کرد: اگرچه ظرفیت تولید نفت در کشور ما کاهش پیدا کرد، اما دولت‌ها همواره سعی در افزایش مجدد آن داشتند که بازگشت به شرایط تولید ۶ میلیون بشکه در روز نیازمند سرمایه گذاری کلان است که حتماً شرکت‌های خارجی باید برای رسیدن به این هدف در صنعت نفت ایران سرمایه گذاری کنند.

نظر کارشناسان در مورد افزایش تولید نفت ایران به ۶ میلیون بشکه در روز

علیرضا دانشی مدیرعامل شرکت ملی نفت مناطق نفتخیز جنوب معتقد است تولید ۶ میلیون بشکه‌ای نفت، پیش از انقلاب غیر صیانتی بوده و تنها برای دو ماه این تولید ایجاد شده است.

وی می‌گوید: این تولید غیرصیانتی توسط شرکت‌های خارجی، آسیب جدی به برخی از مخازن نفتی ایران وارد کرد که اگر پیروزی انقلاب به وقوع نمی‌پیوست و این روند ادامه پیدا می‌کرد، فشار تولید غیرصیانتی شرکت‌های خارجی بر مخازن نفتی ایران، تبعات سنگین‌تری برای کشور به دنبال داشت و هم اکنون باید وارد کننده نفت می‌شدیم.

وی همچنین معتقد است بدون داشتن برنامه منظم امکان رسیدن به این تولید امکان پذیر نیست و نباید به هر طریق به این رقم رسید زیرا چاه‌های نفت دچار آسیب‌های جدی خواهد شد.

رضا پدیدار از دیگر کارشناسان نفتی معتقد است با وجود مشکلاتی که در تولید نفت است اما با تدابیری که از قبل برای تولید بیشتر پیش بینی شده، این امکان تا ظرف یک تا دو سال آینده می‌تواند فراهم شود که ما ظرفیت تولیدی خود را به حدود ۶ میلیون بشکه نفت برسانیم.

وی اضافه کرد: باید وضعیت فعلی را تقویت کنیم تا چاه‌های جدید که در دست کار داریم به ویژه در غرب کارون امکان تولید نفت بیشتر را برای ما فراهم کنند.

این درحالی است که دولت سیزدهم نیز در نظر دارد تا ظرفیت تولید نفت ایران را به ۶ میلیون بشکه در روز برساند.

امکان فرآورش ۶ میلیون بشکه نفت در روز وجود ندارد

مسئله مهم این است که اگر با برنامه ریزی دقیق تولید نفت به این رقم برسد آیا توانایی تبدیل آن به فرآورده و یا ظرفیت صادرات این میزان نفت در کشور وجود دارد یا خیر؟ هم اکنون ظرفیت فراورش نفت در داخل کشور چیزی حدود ۱.۸ تا ۲ میلیون بشکه در روز است و طرح‌های جدید پالایشگاه سازی نیز در دستور کار نیست به همین دلیل به نظر می‌رسد در کنار برنامه ریزی برای افزایش ظرفیت تولید نفت باید به دنبال راه کار به منظور افزایش ظرفیت فراورش نفت بود.