به گزارش نفت نما، با آغاز جنگ و بروز شرایط بحرانی در برخی مناطق کشور، دغدغه تأمین مستمر سوخت به یکی از مهم‌ترین اولویت‌های دولت و مردم تبدیل شد. تجربه‌های گذشته نشان داده که در شرایط ناپایدار، زنجیره توزیع سوخت می‌تواند دچار اختلال شود و این مسئله علاوه بر ایجاد نگرانی‌های عمومی، بر حمل‌ونقل و امنیت روانی جامعه نیز تأثیرگذار خواهد بود. اما در جریان ۱۲ روز تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران، با وجود افزایش قابل‌توجه تقاضا، تأمین بنزین در کشور بدون توقف ادامه یافت و از منظر نهادهای مسئول، این شرایط «قابل‌قبول و کنترل‌شده» ارزیابی می‌شود.
شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران با اجرای برنامه‌های پیشگیرانه، از جمله اعمال سهمیه‌بندی موقت و هدفمند، افزایش نظارت بر حمل و توزیع سوخت و همکاری نزدیک با صنف جایگاه‌داران، تلاش کرد تا با مدیریت مصرف و توزیع، از بروز بحران در پمپ‌بنزین‌ها جلوگیری کند.
تصمیم به‌موقع برای سهمیه‌بندی
در نخستین ساعات اعلام شرایط جنگی، تصاویر منتشرشده از برخی جایگاه‌های سوخت در شهرهای بزرگ و استان‌های مرزی حاکی از افزایش شدید مراجعه مردم و شکل‌گیری صف‌های طولانی بود. این مسئله در ساعات اولیه نگرانی‌هایی را درباره احتمال کمبود سوخت به‌وجود آورد. اما به فاصله کوتاهی از این وضعیت، سیاست سهمیه‌بندی هوشمندانه بنزین به اجرا درآمد؛ تصمیمی که بنا بر اعلام مسئولان، نقش مهمی در «مدیریت روانی و فیزیکی مصرف» ایفا کرد.
البته این تصمیم بعد از حمله به دو انبار سوخت ری و شهران بود، در همان ساعت اولیه پس از اطفای حریق و جلوگیری از گسترش آتش به سایر مخازن، فعال‌سازی سایر مخازن و تداوم ارسال فرآورده‌های نفتی از دیگر انبارها در دستور کار قرار گرفت و موضوع در کمتر از ۲۴ ساعت حل و فصل شد.
همکاری جایگاه‌داران؛ سنگر اول توزیع سوخت
در کنار برنامه‌ریزی شرکت پخش، همکاری و آمادگی جایگاه‌داران نیز در پایداری شبکه توزیع نقشی کلیدی ایفا کرد. رضا نواز – سخنگوی صنف جایگاه‌داران کشور – با اشاره به ساعات پرکار و پرفشار ۱۲ روز جنگ گفت: همه جایگاه‌داران در این مدت با تمام ظرفیت و حتی بیشتر از توان معمول فعالیت کردند. مراجعات تا دو برابر روزهای عادی افزایش یافته بود، اما با هماهنگی‌های صورت‌گرفته، هیچ جایگاه اصلی در کشور تعطیل نشد.
او تأکید کرد که سهمیه‌بندی از سوی مردم نیز به‌طور نسبی پذیرفته شد و همین مسئله باعث شد از تکرار تجربه‌های تلخ کمبود سوخت در سال‌های گذشته جلوگیری شود؛ در تهران، اصفهان، مشهد، اهواز و کرمانشاه که جزو نقاط پرمراجعه بودند، سامانه‌های ثبت مصرف فعال باقی ماندند و با تأمین مداوم تانکرهای بنزین، توانستیم صف‌ها را کنترل کنیم.
توزیع مستمر؛ ذخایر در وضعیت پایدار
بنا بر اعلام شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی، حجم بنزین توزیعی در این بازه ۱۲ روزه نه‌تنها کاهش نیافت بلکه در برخی روزها نسبت به میانگین معمول، افزایش نیز پیدا کرد. ویس کرمی در همین زمینه تأکید کرد که ذخایر بنزین کشور «در وضعیت مطمئن و تحت کنترل» قرار دارد و این ذخایر با هدف مقابله با بحران‌های احتمالی در سال‌های گذشته تقویت شده‌اند.
در برخی استان‌ها نیز ناوگان سیار توزیع سوخت به کار گرفته شد تا مناطقی که ممکن بود دسترسی به جایگاه محدود شده باشد، دچار اختلال نشوند. همچنین نیروهای عملیاتی شرکت پخش، طی این مدت در وضعیت آماده‌باش کامل قرار داشتند.
درنهایت با خروج تعداد زیادی از مردم از پایتخت روند سوخت‌گیری نرمال‌تر شد و صف‌های طولانی کمی کاهش یافت تا جایی که در تاریخ بیست‌وهشتم به طور میانگین ۴۰درصد صف‌های پمپ‌بنزین‌ها کاهش یافت و باتوجه به ورود سیل زیادی جمعیت به استان مازندران جایگاه‌های سیاری در این استان نیز مستقر شدند.
در ۳۱ خرداد ماه نیز روال سوخت‌گیری در تهران کاملا به حالت عادی برگشت و در نهایت نیز با اعلام آتش بس دیگر مشکلی در تامین سوخت شهروندان نبود و شرایط آرامی در کل کشور مهیا شد.
مدیریت در لحظه، درس‌هایی برای آینده
مدیریت تأمین بنزین در ۱۲ روز ابتدایی جنگ، یک آزمون جدی برای ساختار توزیع سوخت کشور بود؛ آزمونی که به گفته نهادهای مسئول، با موفقیت نسبی پشت سر گذاشته شد. سهمیه‌بندی، هماهنگی بین نهادها، اطلاع‌رسانی به‌موقع و افزایش بهره‌گیری از ذخایر استراتژیک، از جمله ابزارهایی بود که مانع از شکل‌گیری بحران‌های گسترده‌تر شد. در عین حال، تجربه این روزها می‌تواند درس‌های ارزشمندی برای بهبود سیستم توزیع سوخت، تقویت زیرساخت‌های الکترونیکی ثبت مصرف و افزایش تاب‌آوری در برابر بحران‌های مشابه در آینده فراهم کند.
