به گزارش نفت نما، سید مهدی حسینی معاون اسبق بین الملل وزیر نفت گفت : با وجود آنکه ایران حدود ۶۰۰ میلیارد بشکه نفت درجا دارد، ضریب برداشت کنونی حدود ۲۵ درصد است؛ در حالی که کشورهای نفت‌خیز مانند عربستان، عمان و نروژ با تکیه بر فناوری و سرمایه‌گذاری مستمر، ضریب بازیافت را به ۴۵ تا ۵۰ درصد رسانده‌اند.
به گفته وی، بیش از دو سوم نفت ایران همچنان در زیر زمین باقی مانده و رکورد تولید نفت کشور که پیش‌تر به ۴.۳ میلیون بشکه رسیده بود، امروز به ۳.۷ میلیون بشکه کاهش یافته است. این در حالی است که اقتصاد ایران همچنان نفت‌محور است و بدون توسعه صنعت نفت نمی‌توان انتظار تحول اقتصادی داشت.
رییس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی تاکید می‌کند که افزایش ضریب بازیافت، نه یک انتخاب بلکه ضرورتی استراتژیک برای تولید ثروت ملی و حفظ جایگاه ایران در بازار جهانی انرژی به شمار می‌آید.
سرمایه‌گذاری؛ حلقه مفقوده توسعه نفت
حسینی، مهم‌ترین چالش صنعت نفت را کمبود سرمایه عنوان کرد و گفت: برای تولید هر بشکه نفت، بسته به نوع میدان (اکتشافی یا توسعه‌یافته)، نیاز به سرمایه‌گذاری هدفمند وجود دارد. میدان‌های توسعه‌یافته مانند اهواز، مارون و آغاجاری که نیازمند نوسازی و استفاده از فناورهای مدرن هستند، باید در اولویت سرمایه گذاری قرار گیرند و به نظر می رسد این میدان ها نیازمند مشوق‌های مالی و قراردادی قوی‌تری باشند؛ در مقابل، سرمایه‌گذاری در میادین اکتشافی یا نیمه‌توسعه‌یافته (Greenfield) به دلیل جذابیت بیشتر و سرمایه گذاری پایین مورد توجه شرکت های سرمایه گذار است.
قائم مقام اسبق مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران با اشاره به محدودیت‌های ناشی از تحریم گفت: در حال حاضر به دلیل تحریم‌ها وابسته به سرمایه‌های داخلی شده‌ایم؛ اما این منابع محدودند و باید به‌درستی ساماندهی شوند.
در جستجوی منابع سرمایه داخلی: سه مسیر پیشنهادی
حسینی برای عبور از چالش محدودیت منابع داخلی، سه مسیر پیشنهادی ارائه می‌کند:
۱. مشارکت پتروشیمی‌ها: این شرکت‌ها برای تأمین پایدار خوراک خود به گاز نیاز دارند. دولت می‌تواند با ارائه تضمین انتقال پایدار گاز حاصل از پروژه‌های سرمایه‌گذاری‌شده، آنها را به سرمایه‌گذاری در بالادست ترغیب کند.
2. سرمایه‌های مردمی: با توجه به کاهش اعتماد عمومی به بورس، پیشنهاد حسینی انتشار اوراق فروش نفت با قابلیت نقدشوندگی بالا و سود مشخص است. او تاکید دارد که مشارکت مردمی بدون رفع نگرانی نسبت به بازده و امنیت سرمایه، ممکن نخواهد بود.
3. حمایت از سرمایه‌گذاران داخلی غیرنفتی: این دسته با ابزارهای مالیاتی و حقوقی می‌توانند به بازار نفت ورود کنند، مشروط بر اینکه مدل‌های قراردادی با سطح مناسبی از بازگشت سرمایه و پوشش ریسک همراه باشند.
ضرورت احیای فاینانس خارجی و بازتعریف دیپلماسی انرژی
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با تاکید بر اینکه منابع داخلی به‌تنهایی پاسخ‌گوی نیاز توسعه‌ای صنعت نفت نیست، خواستار بازگشت به ابزارهای تأمین مالی بین‌المللی از جمله فاینانس بانکی شد و گفت: بانک‌های خارجی برای بخش پایین دستی مانند پالایشگاه‌ها و پتروشیمی ها فاینانس می‌کنند، اما برای بخش بالادست باید شرایط جذاب‌تری فراهم شود.
او با ابراز خوش‌بینی محتاطانه نسبت به مذاکرات جاری گفت: در دوران تحریم‌ها نیز سابقه جذب ده‌ها میلیارد دلار سرمایه را داریم حتی در دوره برجام، شرکت‌های آمریکایی برای سرمایه‌گذاری در نفت ایران اعلام آمادگی کردند چرا که هزینه تولید نفت در ایالات متحده (شیل، آلاسکا و خلیج مکزیک) بالاست، و ایران می‌تواند گزینه‌ای بسیار اقتصادی برای آنها باشد.
حضور غول‌های نفتی در صف سرمایه‌گذاری
حسینی با اشاره به تجربه شخصی‌اش در کنفرانسی در لندن گفت: پس از سخنرانی من درباره قراردادهای سروش و نوروز، مدیرعامل اکسون گفت: هر قراردادی که ایران امضا می‌کند، مثل میخی است بر تابوت تحریم‌ها.
وی از علاقه‌مندی شرکت‌های بزرگی چون شل، توتال، اینپکس و دیگر شرکت‌های نفتی بین‌المللی به حضور در صنعت نفت ایران خبر داد و گفت: آمریکایی‌ها تکنولوژی‌های برجسته‌ای دارند و علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در نفت ایران هستند.
لزوم شفافیت در معرفی فرصت ها
حسینی همچنین فرآیندهای کند تصمیم‌گیری در نهادهایی چون شورای اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه را از عوامل مهم کاهش جذابیت ایران برای سرمایه‌گذاران خواند و پیشنهاد داد پروژه‌های نفتی به‌صورت شفاف و قابل سنجش به بازار معرفی شوند تا سرمایه‌گذار بداند با چه حجم از سرمایه‌گذاری مواجه است.
حسینی توضیح داد: به عنوان مثال در گذشته ۲۲ پروژه اکتشافی با ظرفیت تولید روزانه ۱.۶ میلیون بشکه نفت و ۱.۸ میلیارد فوت‌مکعب گاز تعریف کردیم که اعلام عدد سرمایه‌گذاری مورد نیاز، باعث درک درست مسئولان و مردم از حجم تحول مورد نیاز در اقتصاد کشور شد.
فرصت هم‌افزایی دیپلماسی و اقتصاد انرژی
حسینی، برگزاری رویدا تحول در سرمایه‌گذاری بالادستی نفت و گاز را همزمان با ازسرگیری مذاکرات بین‌المللی، فرصتی راهبردی خواند و تأکید کرد که باید تیمی چندبخشی متشکل از متخصصان وزارت نفت، خارجه، انرژی اتمی و دفاع از آغاز مذاکرات، در کنار وزارت امور خارجه حضور داشته باشند تا منافع ملی در قالب توافقات اقتصادی مؤثر پیگیری شود.
او معتقد است که حتی در دوران تحریم نیز کشورهایی چون ژاپن با وجود محدودیت‌ها، اقدام به امضای قراردادهایی به ارزش ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار کردند. از این رو اگر فضای دیپلماتیک مناسب ایجاد شود، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی مجدداً به بازار نفت ایران بازخواهند گشت.
Wednesday, 16 April , 2025